Kalıp ve Kalıpçılık
Kalıp; günlük olarak kullanılan kalem, cep telefonu, televizyon, otomobil gibi ürünlerden tutun da endüstriyel olarak kullanılan gıda ve içecek ambalajları, cihaz, makine parçası gibi içeriğinde metal veya plastik hammadde bulunan ürünlerin seri üretimini gerçekleştirmek için hazırlanan dayanıklı metal malzemelerden (genellikle çelikten) yapılan, mekanik bir düzlemdir.
Kalıp ve kalıpçılık sektörü tüm dünyada teknoloji ve ekonominin tabanını oluşturmaktadır. Günlük hayatımızın vazgeçilmez gereçleri olan ürünlerin plastik ve metal parçalarının her birinin ayrı ayrı kalıplar yardımıyla seri üretiminin gerçekleştirildiği düşünüldüğünde, kalıp üretiminin teknolojideki ve ekonomideki yerini anlamamız daha da kolaylaşır.
Plastik ve metal malzemelerin seri üretimini gerçekleştirmek amacıyla kalıp üretmek kalıpçılık olarak tanımlanır. Kalıp üretiminde vasıflı olarak çalışanlara kalıpçı, kalıp üretimini gerçekleştiren firmalara kalıp üreticisi, kalıp üretimi ile ilgili eğitim, hizmet, üretim faaliyetleri de genel olarak kalıpçılık sektörünü oluşturur.
Kalıp Üretimi
Üretilmek istenen plastik veya metal malzemenin fikir aşamasından seri üretiminin gerçekleşmesine kadar geçen süreç kalıp üretimidir. Nihai ürüne doğrudan etki yapmasıyla kalıp imalatı oldukça hassas ve teknik işçilik gerektiren, ileri teknoloji yazılımlarıyla bilgisayar ortamında modelleme, çizim ve işleme gerektiren, çeliğe çok küçük boyutlarda şekil veren CNC işleme makinelerine ihtiyaç duyulan bir üretim sürecidir.
Ürün tasarımı, kalıp üretiminin ilk aşamasıdır. Bu aşamada somut olarak bir ürün yoktur. İstenilen özelliklerde ve ölçülerde ürünün bitmiş hali 3D CAD mühendislik uygulamalarıyla bilgisayar ortamında tasarlanır. Ürünün hata payları ve bitmiş halinin üç boyutlu teknik resimleri oluşturulur.
Hazırlanan 3D CAD verileriyle kalıp imalatı somut olarak başlamadan önce, kalıbı kullanacak üretici firmaya prototip hazırlanarak incelemesine sunulur. Üretici firma prototipi veya 3D CAD tasarımını inceleyip varsa eksik noktaları tespit edip gerekli ilave isteklerini ileterek seri üretime hazır olduğu hakkında onay verir.
Üretici firmadan alınan onayla birlikte gerekli düzeltmeler yapılarak CAD/CAM işlemleri tamamlanır. Kalıbın ana gövdesini oluşturan çekirdek kısmı veya merkez kısmı CNC, Kalıpçı Frezesi, Torna, Erozyon vb. makinelerde operatörler tarafından işlenir. Çekirdek parça ve kısımlar işlenirken teknik personel kalıp üretim sürecini denetleyerek, kalıbın mekanik işleyişini yerine getirecek olan maçalar, iticiler, kolon pimleri gibi mekanizmayı paralel olarak hazırlar. Tüm bu işlemlerin bitiminde kalıp; parlatma, ısıl işlem vb. son işlemlere tabi tutulur.
Nihayetinde kalıp, tüm bu endüstriyel parçaların birleşmesiyle açılıp kapanacak şekilde mekanik yapıya kavuşur. Üretim süreci biten kalıp teslime hazır hale getirilerek üretici firmaya teslim edilir.